ਕੇਵਲ ਉਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਵਨ ਮੁਕਤ ਹੈ ਜੋ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਰਨਹਾਰ ਜਾਣ ਕੇ ਆਪਣੀ ਹਉਮੇ ਤਿਆਗਦਾ ਹੈ।

1. ਕੇਵਲ ਉਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਵਨ ਮੁਕਤ ਹੈ ਜੋ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਰਨਹਾਰ ਜਾਣ ਕੇ ਆਪਣੀ ਹਉਮੇ ਤਿਆਗਦਾ ਹੈ।

ਜਿਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਹਉਮੈ ਤਜੀ ਕਰਤਾ ਰਾਮ ਪਛਾਨਿ॥ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਵਹੁ ਮੁਕਤਿ ਨਰੁ ਇਹ ਮਨ ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ॥

2. ਮੁਕਤੀ ਪਰਾਪਤੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਸੁਖ ਦੁਖ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠਣਾ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਸਮਾਨ ਸਮਝਣਾ ਹੈ ।

ਹਰਖੁ ਸੋਗੁ ਜਾ ਕੈ ਨਹੀ ਬੈਰੀ ਮੀਤ ਸਮਾਨਿ॥ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨ ਰੇ ਮਨਾ ਮੁਕਤ ਤਾਹਿ ਤੈ ਜਾਨਿ॥

3. ਗਿਆਨਵਾਨ ਉਸੇ ਨੂੰ ਮੰਨੋ ਜੋ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਡਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨਿ॥ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਗਿਆਨੀ ਤਾਹਿ ਬਖਾਨ॥

4. ਜੀਵਨ-ਮੁਕਤ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣੋ ਜੋ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਤੇ ਨਿੰਦਿਆ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸ ਲਈ ਸੋਨਾ ਤੇ ਲੋਹਾ ਇਕ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।

ਉਸਤਤਿ ਨਿੰਦਿਆ ਨਾਹਿ ਜਿਹਿ ਕੰਚਨ ਲੋਹ ਸਮਾਨਿ॥ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਮੁਕਤ ਤਾਹਿ ਤੈ ਜਾਨਿ॥

5. ਜਵਾਨੀ ਅਜਾਈਂ ਹੀ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਨੇ ਤਨ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਲਿਆ।ਐ ਮਨ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸਿਮਰ ਕਿ ਉਮਰ ਖਿਸਕਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਤਰਨਾਪੋ ਇਉ ਹੀ ਗਇਓ ਲੀਓ ਜਰਾ ਤਨੁ ਜੀਤਿ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਭਜੁ ਹਰਿ ਮਨਾ ਅਉਧ ਜਾਤ ਹੈ ਬੀਤਿ॥

6. ਸੁਖ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਜਤਨ ਕੀਤੇ, ਦੁਖ ਲਈ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।ਐ ਮਨ, ਪਰ ਵਾਪਰਦਾ ਉਹੀ ਹੈ ਜੋ

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਜਤਨ ਬਹੁਤ ਸੁਖ ਕੇ ਕੀਏ ਦੁਖ ਕੋ ਕੀਓ ਨ ਕੋਇ॥ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਹਰਿ ਭਾਵੈ ਸੋ ਹੋਇ॥

7. ਸੁਖਾਂ ਵੇਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਥੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਦੁਖ ਸਮੇ ਸਭ ਸਾਥ ਛੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੇ ਮਨਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰ ਕਿ ਅੰਤ ਵੇਲੇ ਉਹੀ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਸੁਖ ਮੈ ਬਹੁ ਸੰਗੀ ਭਏ ਦੁਖ ਮੈ ਸੰਗ ਨ ਕੋਇ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨਾ ਅੰਤਿ ਸਹਾਈ ਹੋਇ॥

8. ਓ ਮਨਾ, ਉਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਜਿਸ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਸਰੀਰ, ਦੌਲਤ, ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਸੁਖ ਅਤੇ ਸੋਹਣੇ ਨਿਵਾਸ ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਹਨ।

ਤਨੁ ਧਨੁ ਸੰਪੈ ਸੁਖ ਦੀਓ ਅਰੁ ਜਿਹ ਨੀਕੇ ਧਾਮ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਸਿਮਰਤ ਕਾਹੇ ਨ ਰਾਮੁ॥

9. ਵੱਡੇ ਲਾਉ ਲਸ਼ਕਰਾਂ ਵਾਲੇ ਰਾਮ ਤੇ ਰਾਵਨ ਦੋਵੇਂ ਬਿਨਸ ਗਏ।ਸੁਪਨੇ ਵਰਗੇ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਕੁਛ ਵੀ ਸਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ।

ਰਾਮੁ ਗਇਓ ਰਾਵਨੁ ਗਇਓ ਜਾ ਕਉ ਬਹੁ ਪਰਵਾਰੁ॥ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਥਿਰ ਕਛੁ ਨਹੀ ਸੁਪਨੇ ਜਿਉ ਸੰਸਾਰੁ॥